| - Józef Ignacy Kraszewski (28.07.1812 Warszawa - 19.03.1887 Genewa) polski pisarz, publicysta i wydawca, historyk, krytyk literatury i sztuki, rysownik, kolekcjoner, także działacz społeczny i polityczny, najpłodniejszy polski pisarz. Wychował się w Romanowie (pow. Biała Podlaska) w majątku dziadków Malskich, uczęszczał do szkół w Białej Podlaskiej, Lublinie i Świsłoczy (pow. Wołkowysk), zaś w 1829 rozpoczął studia na Uniwersytecie Wileńskim, gdzie studiował początkowo medycynę, a potem literaturę. Aresztowany za działalność spiskową w okresie od 3.12.1830 do 19.03.1832. Pozostał pod nadzorem policyjnym, następnie wyjechał do ojcowskiej wsi Dołhe (pow. Prużana), potem przebywał w Horodcu (pow. Kobryń), od 1837 dzierżawił wieś Omelno, następnie kupił wieś Gródek, potem Hubin (wszystkie pow. Łuck), zaś w 1854 otrzymał Kisiele (Wołyń), gdzie często przebywał do 1860. W latach 1841-1851 redagował wileńskie "Athenaeum". Od 1851 mieszkał w Warszawie, zaś od 1853 mieszkał w Żytomierzu, gdzie pełnił różne ważne funkcje społeczne i urzędowe, od 1860 do 1863 w Warszawie (był redaktorem "Gazety Codziennej" i "Gazety Polskiej"), potem zamieszkał w Dreźnie (w 1886 przyjął obywatelstwo saskie). Aresztowany w Berlinie 13.06.1883 i skazany w procesie lipskim w maju 1884 na karę 3 i pół roku twierdzy za zdradę stanu za współpracę z wywiadem francuskim. W dniu 7.11.1885 otrzymał przerwę w karze, podróżował do Włoch i Szwajcarii, zmarł w Genewie na zapalenie płuc. Debiutował literacko w 1831, autor 223 powieści i wielu innych utworów literackich, również aktywny i płodny publicysta, wybitny kolekcjoner głównie grafiki i rysunku; zob. Polski słownik biograficzny (PSB) t. 15 ss. 221-229 |
