| - Józef Chociszewski (28.02.1837 Chełst (powiat czarnkowsko-trzcianecki) - 11.11.1914 Gniezno) redaktor, wydawca, pisarz ludowy, działacz narodowy. W latach 1849-1858 uczęszczał do gimnazjum w Trzemesznie, którego jednak nie ukończył, zaś wykształcenie uzupełniał jako samouk. Od 1859 współpracował jako publicysta z "Dziennikiem Poznańskim", a w latach 1861-1862 redagował "Gwiazdkę Cieszyńską" w Cieszynie. W 1862 osiadł w Chełmnie, gdzie redagował "Nadwiślanina" i "Przyjaciela Ludu". W 1863 został skazany na 2 lata więzienia, którą to karę odbył w Wisłoujściu koło Gdańska. Po opuszczeniu więzienia wrócił do Chełmna redagując oba ww. czasopisma. Następnie wydawał w Pelplinie w 1866 "Przyjaciela Dzieci", a od 1867 czasopismo dla ludu "Piast". W Chełmnie w 1868 założył własną księgarnię nakładową i rozpoczął ożywioną działalność wydawniczą wydając m.in. kalendarze dla ludu i czasopismo "Katolik". W 1869 osiadł w Poznaniu i redagował do 1873 "Przyjaciela Dzieci i Młodzieży", również tu prowadził własną księgarnię nakładową wydając głównie patriotyczne książki dla ludu i śpiewniki. Zaczął tu też pisać drobne utwory sceniczne. W 1878 redagował miesięcznik "Dzwon Wielkopolski", a latach 1878-1879 wydawał tygodnik "Lech", w 1881 redagował "Przegląd Słowiański", w 1886 miesięcznik "Gawędziarz Poznański", zaś w 1889 tygodnik "Staszyc". W 1890 założył Towarzystwo Wstrzemięźliwości "Jutrzenka" i od 1891 redagował jego organ "Pobudka dla Szerzenia Wstrzemięźliwości". W 1893 objął redakcję "Dziennika Kujawskiego" w Inowrocławiu, a w latach 1895-1896 redagował "Gazetę Gnieźnieńską" w Gnieźnie, gdzie osiadł na stałe i wznowił działalność wydawniczą w zakresie literatury dla ludu. Był kilkakrotnie karany przez władze pruskie za patriotyczną działalność w swych publikacjach w procesach prasowych (łącznie spędził 6 lat w więzieniu i areszcie), a wprowadzone zakazy sprawiały, że często ww. tytuły prasowe były efemerydami. Autor licznych powiastek, opowiadań, gawęd i humoresek dla ludu i młodzieży, opracował kilka elementarzy i podręczników historii i literatury polskiej, autor wielu krótkich sztuk, wydał liczne drobne zbiory wierszy i piosenek, podań ludowych, przepowiedni; zob. DPP t. 1 ss. 153-155 i inne |
